آیا کاهش وزن در بارداری خطرناک است؟
در دوران بارداری بدن به مواد مغذی و انرژی بیشتری احتیاج دارد. زیرا سلامت مادر و رشد جنین وابسته به این مواد غنی می باشد. اگر مادری در دوران بارداری دچار کاهش وزن گردد، این کاهش وزن ممکن است باعث کمبود مواد غذایی ضروری برای خودش و جنین گردد. به همین دلیل گفته می شود که کاهش وزن در دوران بارداری می تواند خطرآفرین باشد. از آنجایی که جنین برای تکامل مناسب و رشد به مواد غذایی کافی از جمله مواد معدنی، ویتامین ها و پروتئین ها احتیاج دارد، کاهش وزنی که در اثر رژیم غذایی نامناسب یا عدم دریافت مواد مغذی کافی برای رشد جنین باشد، خطرناک است. این مسئله ممکن است تبعاتی نظیر کم وزنی نوزاد هنگام تولد، زایمان زودرس و سایر عوارض بارداری گردد.
لذا به همه خانم های باردار توصیه می کنیم از رژیم متعادل و مناسبی پیروی کنند و در دوران بارداری وزنشان را به صورت منظم بررسی نمایند و اگر شاهد کاهش غیر منتظره وزن خود بودند، بلافاصله پزشک را در جریان بگذارند. دقت داشته باشید در ماه های اول بارداری ممکن است به دلیل تهوع و استفراغ و برخی عوارض بارداری، کاهش وزن جزئی برای مادران پیش بیاید که این موضوع غالباً طبیعی است. اما بهتر است جهت جلوگیری از کاهش مواد مغذی بدن این مسئله نیز با پزشک در جریان گذاشته شود. در ادامه در خصوص این موضوع توضیحات بیشتری ارائه می دهیم.
علت کاهش وزن در بارداری
برخی از بانوان ممکن است در خصوص کاهش وزنشان در دوران بارداری اطلاعات کافی نداشته باشند و دقیقاً ندانند که این موضوع به چه دلیل رخ داده است؟ در واقع در دوران بارداری بیشتر خانم ها باید مقداری اضافه وزن داشته باشند که این مسئله برای رشد سالم جنین و آماده سازی بدنشان برای زایمان ضروری است. پس کاهش وزن می تواند خطرآفرین باشد. در ادامه دلایل احتمالی کاهش وزن خانم های باردار یا عدم افزایش وزن آنها در این دوران را بررسی می کنیم:
- استرس: جالب است بدانید نوسانات خلقی و استرس ممکن است روی اشتها تاثیر گذاشته و جذب مواد مغذی را با اختلال مواجه کند و همین موضوع باعث کاهش وزن گردد.
- دوقلو یا چند قلو باردار بودن: بر اساس آمار خانم هایی که بارداری چند قلویی دارند، نسبت به خانم های باردار تک قلو، وزن گیری کمتری دارند. پس این موضوع را نیز باید در نظر داشت.
- ورزش بیش از اندازه: برخی از خانم های باردار در دوران بارداری بیش از حد ورزش می کنند و این مسئله ممکن است باعث کاهش وزن آنها گردد.
- مشکلات گوارشی یا بیماری های زمینه ای: مشکلاتی نظیر یبوست، سوء هاضمه و یا بیماری هایی مثل فشار خون بالا، دیابت، بیماری های خود ایمنی و… می تواند روی وزن گیری خانم های باردار اثرگذار باشد.
- استفاده از مواد مخدر یا سیگار و الکل: این مواد روی وزن گیری مادر اثر منفی خواهد گذاشت و بر رشد جنین نیز تاثیر نامناسبی دارند. پس اکیداً توصیه می کنیم خانم های باردار به هیچ وجه از الکل و مواد مخدر استفاده نکنند.
کاهش وزن در بارداری نشانه چیست؟
در صورتی که در دوران بارداری متوجه کاهش وزن شدید شدید، باید پزشک را در جریان بگذارید تا ایشان با بررسی وزن گیری شما و سایر علائمی که دارید، علت آن را به درستی تشخیص داده و اقدامات لازم را جهت برطرف کردن مشکل انجام دهد. در دوران بارداری رژیم غذایی مناسب و خوردن مایعات کافی برای حفظ وزن سلامت مادر و جنین کاملاً ضروری است. پس کاهش وزن شدید ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد. متخصصان معتقدند کاهش وزن در دوران بارداری ممکن است نشانه مشکلات تغذیه ای و یا بیماری های زمینه ای باشد و این مسئله عوارضی نظیر پره اکلامپسی و کم وزن متولد شدن کودک را به همراه داشته باشد.
راه های کاهش وزن در بارداری
° اگرچه کاهش وزن در دوران بارداری اصلاً توصیه نمی شود. اما برخی از مادران در شرایط خاص به توصیه پزشک ممکن است بخواهند وزن خود را کم کنند. در چنین شرایطی توصیه می شود به جای کاهش وزن از طریق رژیم غذایی نامناسب، حتماً با انجام ورزش های سبک و منظم و ایمن و یک رژیم غذایی متنوع، سالم و متعادل این کار انجام گردد.
° یعنی مادران عزیز در چنین شرایطی می توانند یک رژیم غذایی خوب که حاوی سبزیجات، غلات، میوه ها، لبنیات، پروتئین های بدون چربی و… است، استفاده کنند و به جای اینکه در طول روز سه وعده غذایی سنگین داشته باشند، تعداد وعده ها را افزایش داده و در عوض در هر وعده حجم کمتری غذا مصرف کنند.
° توصیه می شود برای کاهش وزن از مصرف نوشیدنی های شیرین، فست فود، غذاهای فرآوری شده همچون سوسیس و کالباس و تنقلات پرهیز گردد. نوشیدن آب کافی و کاهش مصرف قند نیز موضوعی است که باید به آن توجه شود.
° برای کاهش وزن در دوران بارداری فعالیت های بدنی منظم داشته باشید. البته پیش از آغاز هر برنامه ورزشی با پزشک در این خصوص مشورت کنید. خواب کافی و استراحت مناسب نیز می تواند به بدنتان کمک کند تا عملکرد بهینه ای داشته باشد و نهایتاً وزن شما نیز در حالت متعادل نگه داشته شود.
توصیه می کنیم در دوران بارداری به هیچ وجه به شکل خودسرانه به انجام کارهایی که منجر به کاهش وزن می شوند، اقدام نکنید و حتماً این مسئله را تحت نظر پزشک انجام دهید. در صورتی که ایشان دستورالعمل خاصی برای کاهش وزن شما داشتند، حتماً مطابق با آن عمل نمایید.
چاقی و ناباروری
ممکن است برایتان عجیب باشد، اما با قطعیت به شما می گوییم که اضافه وزن و چاقی می تواند روی باروری اثر منفی بگذارد. خصوصاً برای خانم ها این مسئله منجر به اختلالات هورمونی و بی نظمی در قاعدگی شده و تخمک گذاری را تحت تاثیر منفی قرار می دهد. البته در مردان نیز گاهی چاقی موجب کاهش کیفیت و تعداد اسپرم ها می گردد و با کاهش سطح هورمون تستسترون، احتمال باروری را کم می کند. لذا قبل از اقدام به بارداری سعی کنید به وزن سالم و متعادل برسید. بدین ترتیب علاوه بر اینکه شانس بارداری شما افزایش پیدا می کند، عوارض بارداری نیز برایتان تا حد زیادی کم می شود.
رژیم لاغری برای بارداری
همانطور که گفته شد، در دوران بارداری داشتن رژیم لاغری توصیه نمی شود. مگر اینکه این موضوع را پزشک متخصص باروری تجویز نماید. لذا در این دوران ملاحظات مهمی را باید در نظر گرفت برای کاهش وزن در دوران بارداری می توان از غذاهای ناسالم، پرچرب، شیرین، فراوری شده و شور پرهیز نمود و در عوض از غذاهایی که سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی هستند، استفاده نمایید.
لاغری برای تخمک گذاری
برای خانم هایی که اضافه وزن دارند یا دچار چاقی هستند، کاهش وزن می تواند روی عملکرد تخمدان ها و تخمک گذاری اثر مثبت داشته باشد و شانس باروری را بالا ببرد. در واقع کاهش وزن عملکرد تخمدان ها را بهبود داده و تخمک گذاری را منظم تر می کند. همچنین این مسئله ضمن کاهش مقاومت بدن به انسولین، روی تخمک گذاری اثر مثبت می گذارد. خانم هایی که چاق هستند اگر تحت نظر پزشک متخصص رژیم لاغری بگیرند، ضمن کاهش التهابات بدنشان، تعادل هورمونی خود را بهبود می دهند و با این کار شانس بارداری آنها بالا می رود.
شاخص توده بدنی و باروری
شاخص توده بدنی یا bmi رابطه نزدیکی با باروری دارد. این شاخص در واقع معیاری برای سنجش وزن بدن در مقابل قد است. همانطور که گفتیم اضافه وزن یا کاربرد وزن روی تعادل هورمون های بدن اثر گذاشته و مسئله باروری را تحت تاثیر قرار می دهد. پس با دانستن اطلاعات در خصوص شاخص توده بدنی، می توان در خصوص توانایی باروری زنان و مردان اطلاعاتی را به دست آورد. ضمناً بد نیست بدانید که شاخص بدنی از تقسیم وزن بدن بر مجذور قد به دست خواهد آمد. در صورتی که شاخص بدنی از عدد ۱۸ و نیم کمتر باشد، فرد با کم وزنی مواجه است. در صورتی که این عدد بین ۱۸ و نیم تا ۲۴.۹ باشد، وزن او طبیعی بوده و اگر شاخص توده بدنی از ۲۵ تا ۲۹.۹ باشد، شخص با اضافه وزن مواجه است. اگر شاخص توده بدنی از ۳۰ بیشتر باشد، شخص دچار چاقی است که این مسئله می تواند قدرت باروری او را کاهش دهد.
سوالات متداول
مواردی مانند پرخوری بیش از حد، استفاده از نوشیدنی های شیرین، تحرک نداشتن، استرس و اضطراب و یا افسردگی و داشتن برخی از بیماری ها ممکن است روی چاقی و افزایش وزن در دوران بارداری تاثیرگذار باشد.
بله این موضوع ممکن است موجب خستگی مفرط، ضعف عمومی و کاهش مقاومت بدن گردد و مواردی نظیر وزن کم کودک هنگام تولد و نارس بودن نوزاد و نقص های مادر زادی و وجود مشکلات در رشد نمو را ایجاد کند.
اگر با چنین مشکلی مواجه هستید، توصیه می کنیم به پزشک مراجعه کنید تا ایشان با توجه به شرایط شما، توصیه های لازم را داشته باشد.
