اسپرم غیر طبیعی و ناسالم چه فرقی با اسپرم سالم دارد؟
اسپرم در واقع همان سلول جنسی مردانه است که با وارد شدن به تخمک و انجام لقاح، نطفه اولیه جنین را ایجاد می کند. برای یک بارداری موفق و سالم باید اسپرم و تخمک، کاملاً سالم باشند تا در نهایت جنین ایجاد شده از نظر سلامت مشکلی نداشته باشد. اسپرم های ناسالم و غیر طبیعی با اسپرم های سالم از نظر ظاهر تفاوت هایی دارند. یک اسپرم سالم، سر صاف و بیضی شکل دارد و کلاهک آن کاملاً مشخص است. ضمنا هیچگونه مشکلی در قسمت سر، گردن یا دم آن دیده نمی شود. این در صورتی است که اسپرم های ناسالم کلاهک کوچکی دارند و یا ممکن است دم آنها به حالت فنری باشد. در برخی از مواقع نیز اسپرم ناسالم دارای دو دم یا دو سر است. شکل اسپرم می تواند روی بارداری اثرگذار باشد، اما در واقع هنوز هیچکس مطمئن نیست که چرا این مسئله اهمیت دارد. از طرفی مردانی که دارای اسپرم غیر طبیعی هستند، بیشتر دچار مشکل ناباروری می شوند. اما با قطعیت نمی توان گفت که این مشکل ناشی از شکل اسپرم است یا دلیل دیگری دارد که موجب شکل گیری متفاوت اسپرم شده است. به طور کلی به آقایان توصیه می شود از انجام آزمایش آنالیز اسپرم غافل نشوند تا بتوانند در خصوص شکل و نوع حرکت و تعداد اسپرم های بدن خود آگاهی پیدا کنند و در صورت نیاز به درمان، اقدامات لازم را انجام دهند.
کیا با شکل غیر طبیعی اسپرم باردار شدن؟
یکی از سوالات رایجی که برای زوجین به وجود می آید، این است که آیا افراد با شکل غیر طبیعی اسپرم نیز، می توانند بارور شوند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بله افرادی که شکل غیر طبیعی اسپرم دارند نیز توانایی فرزند دار شدن را خواهند داشت، اما معمولاً نقایص جنینی در فرزندان چنین افرادی بیشتر مشاهده می گردد. البته بر اساس مطالعات صورت گرفته در اکثر مواقع، وجود اسپرم غیر طبیعی با ناباروری همراه است. اسپرم هایی که شکلشان طبیعی نیست، با مشکلات و بی نظمی های دیگری از قبیل تحرک کم و تعداد کم نیز همراه هستند؛ هرچند در برخی از موارد دیده شده که آقایانی که دارای اسپرم غیر طبیعی بالا هستند نیز در باروری مشکلی نداشته اند. در صورتی که یک اسپرم غیر طبیعی به تخمک وارد شود، ممکن است ناهنجاری هایی که در شکل اسپرم ایجاد شده است به فرزندان پسر منتقل گردد؛ با این وجود هنوز در این خصوص اطلاعات کاملاً دقیقی در دسترس نیست.
از کجا بفهمیم اسپرم ضعیف است؟
به اسپرمی که سالم و با کیفیت نبوده و قدرت باروری نداشته باشد، اسپرم ضعیف می گویند. به طور کلی اسپرم های ضعیف دارای این سه ویژگی می باشند:
- در صورتی که تعداد اسپرم ها کم باشد به معنای این است که آن فرد استاندارد لازم را برای باروری ندارد. در صورتی که تعداد اسپرم از ۱۵ میلیون در میلی لیتر کمتر باشد به معنای ضعیف بودن است.
- اگر تحرک اسپرم نامناسب باشد و حداقل ۴۰ درصد تحرک نداشته باشد، گفته می شود که آن فرد اسپرم های ضعیفی دارد.
- در صورتی که اسپرم شکل طبیعی نداشته باشد یا اصطلاحا مورفولوژی آن حالت طبیعی نداشته باشد، به معنای آن ضعیف بودن اسپرم هاست. حداقل استاندارد شکل اسپرم وجود ۴ درصد اسپرم طبیعی در مایع منی می باشد.
علائم اسپرم ضعیف شامل مواردی از قبیل مشکل در تولید اسپرم، اختلال نعوظ، کاهش موی صورت و یا بدن، ورم یا درد، وجود غده در بیضه، اختلال در عملکرد جنسی، عدم تعادل هورمونی، عدم موفقیت در باروری به شکل طبیعی و… است. البته راهکار دیگری برای تشخیص اسپرم ضعیف وجود دارد و آن انجام تست خانگی اسپرم است که با انجام این تست در منزل، فرد می تواند تا حدی به موضوع ضعیف بودن اسپرم های خود پی ببرد.
از کجا بفهمیم اسپرم سالم است؟
یک اسپرم سالم، شیری رنگ است و غلظت آن ژله ای بوده و مشابه تخم مرغ خام می باشد. در صورتی که در رنگ و بافت و حتی بوی اسپرم تغییرات اندکی مشاهده کردید به هیچ وجه نگران نشوید؛ چرا که این موضوع کاملاً طبیعی است. اما در صورتی که رنگ اسپرم تغییر کند و از حالت طبیعی خود خارج گردد و رنگ زرد، سبز، قرمز، قهوه ای و سیاه به خود بگیرد، قطعاً نشانه ای از بروز یک مشکل است. بد نیست بدانید که یک اسپرم سالم دارای سر صاف و بیضی شکل بوده و کلاهکی کاملاً واضح و مشخص دارد. در اسپرم های سالم هیچ گونه ناهنجاری در قسمت سر، گردن یا دم دیده نمی شود.
درمان بد شکلی اسپرم
مورفولوژی اسپرم یک اصطلاح است که برای بیان وضعیت ظاهری و شکل اسپرم عنوان می شود. در صورتی که یک اسپرم از نظر ظاهری طبیعی نباشد، به عنوان یک اسپرم بد شکل نامگذاری خواهد شد. اسپرم های بد شکل ممکن است موجب ناباروری شده و یا ایجاد بارداری جنین را با مشکلاتی همراه سازند؛ البته این موضوع نیز هنوز با قطعیت اثبات نشده است. قسمت مهمی از درمان ناباروری مردانه مربوط به بهبود مورفولوژی اسپرم می باشد. راهکارهای مختلفی برای درمان بد شکلی اسپرم یا بهبود مورفولوژی اسپرم وجود دارد که برخی از مهم ترین آنها عبارت اند از:
- عدم استفاده از الکل و مواد مخدر و سیگار
- داشتن ورزش روزانه و مرتب
- رژیم غذایی سالم و استفاده از مواد مغذی
- پرهیز از استفاده از غذاهای فرآوری شده همچون سوسیس و کالباس و…
- داشتن رابطه جنسی ایمن
- استفاده از کپسول های مولتی ویتامین با تجویز پزشک
- پرهیز از گرم نگه داشتن بیضه ها و اجتناب از رفتن به سونا و جکوزی
- استفاده از یک مکمل جنیسینگ به صورت روزانه
- استفاده روزانه از مکمل کارنیتین
- استفاده از چربی های سالم نظیر؛ روغن زیتون به جای سایر انواع روغن ها و چربی ها
- مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین E و ویتامین C، مرکباتی مثل پرتقال، گریپ فروت، لیموترش و…
- استفاده از مواد غذایی همچون؛ فلفل، طالبی، انبه، کلم بروکلی، گل کلم، سیب زمینی شیرین، دانه های آفتابگردان، بادام، کره بادام زمینی، مارچوبه، کدو تنبل، فلفل دلمه ای قرمز و…
سوالات متداول
درمان این مشکل با توجه به دلیل و نوع عارضه توسط پزشکان متخصص مشخص می شود. راهکارهای درمانی مختلفی برای تقویت اسپرم های ضعیف وجود دارد که شامل مواردی همچون استفاده از آنتی بیوتیک و داروهای هورمونی است. البته در صورتی که فرد مشکل واریکوسل داشته باشد، برای درمان باید از جراحی کمک بگیرد.
بسیاری از مواد غذایی هستند که برای تقویت اسپرم مورد استفاده قرار می گیرند که از میان آنها می‌توان به عسل، گوجه فرنگی، انار، گردو، موز، تخم مرغ و… اشاره کرد.
مواردی همچون تغییرات ژنتیکی، اختلالات بیضه، سبک زندگی نادرست، شیمی درمانی، عفونت های منی و بیماری های مختلفی همچون مننژیت یا دیابت شیرین و… باعث ایجاد این مسئله خواهد شد.
