اگزوزوم یا PRP؟ کدام یک برای درمان ناباروری مؤثرتر است؟

ناباروری یکی از چالش برانگیزترین دغدغه های زوج هاست، اما خوشبختانه پزشکی مدرن با روش های نوینی مثل PRP و اگزوزوم توانسته درهای تازه ای به سوی درمان باز کند. 🤰💉
حتماً شنیده اید که برخی پزشکان تزریق PRP را توصیه می کنند و برخی دیگر طرفدار روش های پیشرفته تر مثل اگزوزوم هستند. اما سؤال اصلی اینجاست:
کدام یک واقعاً مؤثرتر است؟ PRP یا اگزوزوم؟
آیا این دو مکمل هم اند یا باید یکی را انتخاب کنیم؟
آیا برای ذخیره تخمدان پایین یا نازکی اندومتر، تفاوتی میان این دو روش وجود دارد؟
در این مقاله، به صورت کامل، علمی و درعین حال ساده به این موضوع پرداخته ایم.
🔬 PRP چیست؟ نگاهی ساده و کاربردی
PRP یا پلاسمای غنی از پلاکت، یک تکنولوژی نسبتاً قدیمی اما همچنان مؤثر در بازسازی بافت هاست. در این روش، مقداری از خون فرد گرفته می شود، سپس با استفاده از سانتریفیوژ، پلاسما از سلول های قرمز جدا می شود و بخش پلاکتی فعال شده آن استخراج می گردد.
این پلاکت ها سرشار از فاکتورهای رشد و پروتئین هایی هستند که به بازسازی بافت آسیب دیده کمک می کنند. در زمینه ناباروری، تزریق PRP به تخمدان یا رحم می تواند باعث:
- تحریک فولیکول های خاموش تخمدان شود
- افزایش ضخامت اندومتر در زنانی با دیواره رحم نازک
- و حتی بهبود ذخیره تخمدان در برخی افراد گردد.
🟢 این روش برای افرادی با ذخیره تخمدان پایین یا کسانی که بارها IVF ناموفق داشته اند، گزینه ی کم ریسک و قابل امتحانی است.
🧪 اگزوزوم چیست؟ نسل بعدی بازسازی بافت ها

اگزوزوم ها، ذرات میکروسکوپی هستند که توسط سلول های بنیادی آزاد می شوند و حاوی پیغام های زیستی حیاتی اند؛ مثل:
- پروتئین ها
- لیپیدها
- RNAهای پیام رسان
درواقع، اگزوزوم ها پیام رسان هایی هستند که عملکرد سلول های دیگر را تغییر می دهند و آن ها را برای ترمیم و بازسازی بافت ها فعال می کنند. این فناوری در حال حاضر یکی از پیشرفته ترین رویکردها در حوزه طب بازساختی به شمار می رود.
در حوزه باروری، تزریق اگزوزوم به تخمدان یا رحم می تواند:
- سلول های تخمدان را برای رشد فولیکول های جدید تحریک کند
- بهتر از PRP در نوسازی سلولی عمل کند
- و حتی باعث افزایش پاسخ به داروهای تحریک تخمک گذاری شود.
🚨 تفاوت مهم اینجاست: اگزوزوم ها معمولاً از سلول های بنیادی مزانشیمی استخراج می شوند، نه از خون خود فرد. به همین دلیل هم در ایران با نظارت های بیشتری همراه است.
⚖️ PRP در برابر اگزوزوم: مقایسه کاربردی برای ناباروری
بیایید این دو روش را در زمینه ناباروری از زوایای مختلف بررسی کنیم:
معیار | PRP و ناباروری | اگزوزوم و ناباروری |
منبع تهیه | خون خود فرد | سلول های بنیادی خارجی |
میزان فاکتور رشد | بالا | بسیار بالا + RNA پیام رسان |
کاربرد در درمان ناباروری | افزایش ضخامت رحم، تحریک تخمدان | بازسازی بافت، تحریک رشد فولیکول |
میزان اثربخشی در زنان بالای ۳۵ سال | متوسط تا بالا | بالا و امیدوارکننده تر |
خطر آلرژی یا پسزدن | ندارد (از خون خود فرد) | احتمال خیلی کم |
میزان نوآوری | رایج و قدیمی تر | جدیدتر، در حال توسعه |
💡 نکته: اگرچه PRP رایج تر و قابل دسترسی تر است، اما اگزوزوم ها پتانسیل بسیار بالاتری در احیای عملکرد سلول های تخمدان دارند. به ویژه در زنانی با ذخیره بسیار پایین تخمدان یا شکست های مکرر IVF.
✅ مزایا و معایب هر روش: با آگاهی تصمیم بگیرید

برای اینکه بهترین انتخاب را داشته باشید، نگاهی جزئی تر به مزایا و محدودیت های هر روش می اندازیم:
✅ مزایای PRP:
🔹 استفاده از خون خود فرد، بدون خطر آلرژی
🔹 در دسترس بودن در بسیاری از کلینیک ها
🔹 ایمن و نسبتاً کم هزینه تر نسبت به اگزوزوم
🔹 بهبود ضخامت اندومتر و تحریک تخمدان
❌ معایب PRP:
🔸 میزان فاکتورهای رشد نسبت به اگزوزوم کمتر است
🔸 تأثیر آن در برخی افراد محدود یا موقتی است
🔸 معمولاً برای افراد با ذخیره خیلی پایین کافی نیست
✅ مزایای اگزوزوم:
🔹 حاوی هزاران پیام زیستی برای بازسازی سلولی
🔹 تأثیر بیشتر در بازسازی عملکرد تخمدان
🔹 مناسب برای ذخیره بسیار پایین یا شکست های IVF مکرر
🔹 اثر طولانی تر در فعال سازی بافت های خاموش
❌ معایب اگزوزوم:
🔸 هزینه بیشتر 💰
🔸 دسترسی کمتر در برخی مراکز درمانی
🔸 نیاز به نظارت های دقیق به دلیل منشأ خارجی
🎯 چه کسانی کاندید بهتری برای هر روش هستند؟
🔸 PRP بیشتر مناسب است برای:
- خانم هایی با نازکی اندومتر
- افرادی که به دنبال روش های کم ریسک تر هستند
- کسانی که می خواهند ابتدا روش ساده تر را امتحان کنند
🔸 اگزوزوم بیشتر مناسب است برای:
- زنان با ذخیره تخمدان بسیار پایین
- افرادی که IVFهای مکرر و ناموفق داشته اند
- کسانی که مایل اند از روش های پیشرفته تر بهره مند شوند
📊 تحقیقات چه می گویند؟ مقایسه مبتنی بر شواهد
مطالعات متعددی در سال های اخیر انجام شده است که به مقایسه ی اثربخشی این دو روش پرداخته اند. خلاصه نتایج مهم:
🔬 در مطالعه ای در سال ۲۰۲۲، محققان دریافتند که PRP توانسته در ۴۰٪ از زنانی با نازکی آندومتر، منجر به بارداری موفق شود.
🧪 در مطالعه ای دیگر در سال ۲۰۲۳، تزریق اگزوزوم به تخمدان در بیماران با ذخیره تخمدانی نزدیک به صفر، عملکرد فولیکولی را تا ۶۰٪ بهبود داد.

🔍 مقایسه کلی نشان داد که اگزوزوم ها در افزایش حجم فولیکول های رشد یافته، کیفیت تخمک و پاسخ دهی به تحریک هورمونی عملکرد بهتری داشته اند.
🙋♀️ پرسش های متداول درباره PRP و اگزوزوم برای ناباروری
✅ بله، در برخی مراکز ترکیب این دو به عنوان درمان مرحله ای انجام می شود؛ مثلاً ابتدا PRP و سپس اگزوزوم.
🔹 PRP معمولاً در یک یا دو مرحله انجام می شود.
🔹 اگزوزوم بسته به نظر پزشک، ممکن است در چند مرحله تزریق شود.
🩺 تا کنون هیچ عارضه جدی در مطالعات برای این دو روش گزارش نشده، به شرطی که در کلینیک معتبر انجام شود.
🧠 جمع بندی: برای درمان ناباروری، کدام را انتخاب کنیم؟
انتخاب بین PRP و اگزوزوم، بیشتر به شرایط فردی بیمار، سابقه درمان های پیشین و هدف درمانی بستگی دارد.
اگر شما… | توصیه |
ذخیره تخمدان متوسط دارید | اول PRP را امتحان کنید |
ذخیره تخمدان خیلی پایین است | اگزوزوم گزینه بهتری است |
سابقه IVF ناموفق دارید | اگزوزوم مؤثرتر است |
به دنبال راهی اقتصادی و ایمن هستید | PRP مناسب تر است |
🌱 پیشنهاد نهایی: با پزشک مشورت کنید، اما آگاهانه تصمیم بگیرید!
درمان ناباروری با تکنیک های بازساختی مثل PRP و اگزوزوم یک مسیر امیدبخش است.
اما موفقیت این روش ها به انتخاب درست، زمان بندی مناسب، مهارت پزشک و مراقبت های پس از درمان بستگی دارد. حتما با مبتکر همین روش یعنی دکتر لیلا نظری تماس بگیرید.
👩⚕️ حتماً قبل از انتخاب نهایی، با پزشک متخصص مشورت کنید و گزینه ای را انتخاب کنید که با شرایط جسمی، روحی و مالی تان هماهنگ تر باشد.
💬 اگر هنوز در انتخاب بین PRP و اگزوزوم مردد هستید، کامنت بگذارید یا از پزشک خود بخواهید مقاله ای مشابه این را برایتان تفسیر کند. انتخاب درست، نیمی از مسیر درمان است. ✨ حتما قبل از اقدام از مشاوره تخصصی باروری اسفتاده کنید.